Klik hier voor een samenvatting van het artikel 
Tor wordt door velen gezien als één van de belangrijkste tools voor internetvrijheid en online privacy. Maar wat is het precies? Hoe werkt het? En wat is het verschil tussen Tor en andere online privacy-gerelateerde oplossingen, zoals een VPN of proxyserver? In dit artikel beantwoorden we deze en andere veelgestelde vragen over de Tor-browser.
Safety first: pas op wanneer je Tor gaat gebruiken
Voordat we uitleggen wat Tor precies is, willen we je eerst een belangrijke waarschuwing geven. Met Tor kun je toegang krijgen tot websites op het dark web. Hier zitten veel cybercriminelen en hackers, en er circuleren virussen en andere malware. Om je privégegevens en persoonlijke bestanden te beschermen, is het zaak om enkele veiligheidsmaatregelen te treffen. Dit kun je het beste doen vóórdat je Tor gebruikt voor doeleinden die je internetveiligheid mogelijk in gevaar brengen, zoals het bezoeken van het dark web.
Gebruik een VPN voor extra veiligheid
Eén van de beste manieren om ook op de Tor-browser veilig te blijven, is het gebruik van een VPN. Met een VPN wordt je dataverkeer versleuteld en kunnen je gegevens niet meer zo gemakkelijk worden onderschept door bijvoorbeeld cybercriminelen. Ook blijft je identiteit extra goed verborgen. Dit komt doordat een VPN jouw echte IP-adres verandert en dus verbergt. Een goede en zeer voordelige VPN om eens uit te proberen is CyberGhost. Deze VPN-provider biedt een 45 dagen niet-goed-geld-terug garantie, waardoor je het kunt testen zonder meteen aan een abonnement vast te zitten.
Wat is Tor?
In één zin is Tor de ultieme ‘vrije browser’, die veel mogelijkheden biedt op het web. Tor is een afkorting van The Onion Router – vandaar de ui in het logo. Het is een wereldwijd netwerk van servers dat aanvankelijk werd ontwikkeld in samenwerking met de Amerikaanse marine. Het netwerk was eerst enkel bedoeld om anonieme communicatie op het internet gemakkelijker te maken voor o.a. militaire organisaties. Nu is Tor een non-profit organisatie die zich vooral richt op het onderzoeken en ontwikkelen van online privacytools.
Het Tor-netwerk verbergt je identiteit door je internetverkeer om te leiden langs verschillende Tor-servers (of ‘nodes’). Je data wordt versleuteld en dan naar de nodes gestuurd, waar de verschillende encryptielagen stuk voor stuk ontsleuteld worden. Met de guard node ga je het Tor-netwerk in. Vervolgens stuurt de middle node het verkeer verder in het netwerk. Tot slot gaat het verkeer via de exit node het internet op. Uiteindelijk komt de data ‘kaal’ op zijn bestemming aan. Met dit systeem kan jouw online verkeer niet naar jou worden herleid. Dit is nog een reden waarom Tor een ui als logo heeft: Tor werkt met verschillende lagen bescherming, net zoals een ui verschillende lagen heeft. Iedereen die de data toch probeert te volgen, ziet alleen verkeer afkomstig van willekeurige knooppunten op het Tor-netwerk. Jouw computer is dus niet te vinden.
Om toegang te krijgen tot het Tor-netwerk, hoef je alleen de Tor-browser te downloaden. Alles wat je binnen die browser doet, gaat automatisch via het Tor-netwerk. Je hoeft verder geen bestanden te installeren of instellingen te veranderen: met de Tor-browser kun je gelijk aan de slag.
Een nadeel van het systeem van Tor is de vertraging die het veroorzaakt. Doordat je gegevens langs meerdere nodes worden omgeleid, is je internetverbinding vaak een stuk langzamer dan je gewend bent.
Waar gebruikt men Tor voor?
De voornaamste reden waarom mensen Tor gebruiken, is omdat het je dataverkeer anonimiseert. Als je zonder bescherming gebruikmaakt van het internet, kunnen veel partijen je internetgedrag volgen. Tor is daarom een oplossing voor iedereen die zijn of haar internetverkeer niet wilt delen met derden. Bovendien is het gratis.
Journalisten en politieke activisten die zich kritisch uiten tegenover een dictatoriale overheid gebruiken Tor om opsporing en vervolging te vermijden. Ook klokkenluiders zoals Edward Snowden en websites zoals WikiLeaks maken gebruik van het netwerk. Bovendien kunnen burgers uit landen met geografische blokkades of censuurbeperkingen, zoals Rusland en China, Tor gebruiken om deze blokkades te omzeilen.
Helaas is Tor ook handig voor hackers en criminelen: zij kunnen via het netwerk niet of nauwelijks getraceerd worden door opsporingsdiensten. Daarnaast geeft Tor je toegang tot het dark web. Hier zijn veel criminelen actief.
Op Tor kun je bovendien websites hosten die alleen toegankelijk zijn voor andere Tor-gebruikers. De websites die via Tor worden aangemaakt, krijgen automatisch een .onion-domein en zijn onderdeel van het dark web. Deze sites zijn niet te bezoeken via andere browsers, zoals Chrome, Firefox of Edge, en blijven dus verborgen.
Tor is over het algemeen dus nuttig voor mensen die niet willen dat hun surfgedrag aan hun identiteit gekoppeld kan worden. Toch is de anonimiteitsgarantie die de browser biedt niet waterdicht.
Hoe veilig is Tor?
Het is niet zo dat je met Tor gegarandeerd veilig bent. Tor is namelijk al eens gekraakt. De FBI had in dit geval bepaalde malware in de Tor-browser geïnjecteerd. Hiermee waren ze in staat een site op het dark web die werd gezien als “de grootste kinderporno-facilitator op de planeet” op te rollen en zelfs bezoekers van die site te identificeren. Uiteindelijk bleek de malware de IP-adressen van honderden gebruikers te hebben verzameld. Ook kunnen organisaties zoals de NSA, een onderdeel van de Amerikaanse geheime dienst, zien wanneer iemand de Tor-browser gebruikt. Vanwege het anonieme karakter en de mogelijkheden voor criminelen, wordt het waarschijnlijker dat zo’n geheime dienst jou onder de loep neemt als je Tor gebruikt. Er bestaat dan een kans dat de (Amerikaanse) overheid achterhaalt wie je bent.
Anonimiteit is bovendien niet hetzelfde als internetveiligheid. Tor garandeert dan ook niet dat je veilig bent voor malware of aanvallen van cybercriminelen. Het Tor-netwerk is moeilijk te hacken, maar je browser is een heel ander verhaal. Ook man-in-the-middle-stijl aanvallen op Tor zijn met de hulp van internetproviders nog steeds mogelijk. Je kunt HTTPS gebruiken om jezelf tegen dit soort aanvallen te beschermen. Ook het installeren van een VPN helpt je je dataverkeer beter te versleutelen en te anonimiseren.
Verder is het belangrijk om je Tor-browser altijd meteen te updaten zodra er een nieuwe update beschikbaar is. Aangezien Tor blijft werken aan manieren om internetveiligheid te garanderen, kunnen via updates bijvoorbeeld lekken worden gedicht.
Tor of VPN?
Voor doorsnee internetgebruikers in Nederland is Tor op dit moment geen must. Zo is er in Nederland bijvoorbeeld geen sprake van een dictatoriaal regime waarin je vrijheid van meningsuiting wordt beperkt. In sommige gevallen volstaat het gebruik van een VPN om voldoende anonimiteit online te krijgen. Zo kun je bijvoorbeeld een VPN gebruiken wanneer je jouw gegevens niet wilt doorspelen aan adverteerders, of wanneer je gebruikmaakt van een openbaar wifi-netwerk. Hier ben je namelijk vatbaarder voor aanvallen van hackers. Een goede VPN-verbinding zorgt ervoor dat je data wordt gecodeerd; zelfs wanneer je van huis bent of een andere browser gebruikt.
Ook als je anoniem bestanden wilt downloaden, is een VPN een betere keuze dan de Tor-browser. Dit vertraagt je internetsnelheid namelijk aanzienlijk minder. Bekijk onze VPN reviews wanneer je geïnteresseerd bent in een VPN om meer internetveiligheid te krijgen.
Zie je jezelf niet terug in bovenstaande gevallen en wil je online wel anoniem blijven? Dan is Tor een goede optie. Het is gratis en gemakkelijk in gebruik. Voor de beste online bescherming raden we aan een VPN te gebruiken in combinatie met Tor. Je kunt Tor overigens ook gebruiken om anoniem een VPN-abonnement af te sluiten.
Het is belangrijk om je te realiseren dat geen enkel systeem 100% anonimiteit en veiligheid kan garanderen. Ook Tor, een VPN of andere middelen voor anonimiteit, zoals een proxyserver, niet. Ga dus verstandig om met (het beschermen van) je online activiteiten.
Tor geblokkeerd
In landen met een streng regime zoals China, Rusland en Iran worden vaak pogingen gedaan om VPN’s te blokkeren. De overheid wil in de gaten houden wat burgers online doen. In deze landen is Tor meestal ook illegaal, zoals in Wit-Rusland het geval is.
China probeert haar bevolking de toegang tot Tor te ontzeggen door middel van het blokkeren van de toegangspunten. Ook Venezuela blokkeert het Tor-netwerk actief; het land blokkeert ook zogenaamde Tor-bridges. Dit zijn privé Tor-servers die gebruikt kunnen worden om blokkades te omzeilen.
Als poging om internetcensuur in landen te omzeilen, stelde Tor een standaard bridge-optie beschikbaar bij een nieuwe versie van haar browser, genaamd ‘Snowflake’. Hierbij wordt gebruikgemaakt van proxyservers.
Proxyserver
Naast Tor en een VPN kun je ook een proxyserver gebruiken om je internetverkeer enigszins te anonimiseren. Over het algemeen is een proxy alleen handig in specifieke situaties en wordt het gezien als een minder goed alternatief dan Tor of een VPN.
Wat doet een proxyserver?
Met een proxyserver kun je je internetverkeer gemakkelijk omleiden. De proxy-aanbieder zorgt voor een eigen internetserver en staat jou toe je dataverkeer via die server te laten lopen. Het betreft een erg simpele opzet waarbij alle data van alle mensen die de proxy gebruiken via dezelfde server loopt (of via dezelfde groep servers, als de proxy meerdere servers aanbiedt). Ook krijgen alle gebruikers hetzelfde ‘neppe’ IP-adres toegewezen. Meestal hoef je hier geen speciale software voor te installeren, maar kun je direct verbinding maken met de proxy. Je gaat simpelweg naar het webadres van de proxy, kiest daar een server (als dat mogelijk is) en typt vervolgens het webadres in dat je via de proxyserver wilt bezoeken. Vaak is dit zelfs gratis. Proxyservers bieden een zekere mate van anonimiteit, maar hebben verder geen versleuteling of beveiliging. Ook is de geboden anonimiteit niet zo goed als bij Tor of bij een VPN.
Een proxy-aanbieder ziet bovendien ook precies wat jij op het internet doet. In theorie zouden ze dit zelfs kunnen bijhouden (loggen) om later tegen je te gebruiken. Het is dus van groot belang dat je de proxy-aanbieder vertrouwt met jouw gegevens en dataverkeer. Als een proxy-aanbieder zou willen, kan hij of zij belangrijke gegevens over jou verzamelen of zelfs advertenties in je dataverkeer injecteren. Echte privacy geeft een proxyserver dus niet. Het Tor-systeem verbergt jouw data voor iedereen – ook voor de makers en eigenaren van Tor. Daar heb je dus geen problemen met mogelijke logs die bijgehouden worden.
Conclusie: de beste manieren om jezelf online te beschermen
Tor zorgt ervoor dat al jouw dataverkeer via tenminste drie servers wordt omgeleid voordat het zijn eindbestemming bereikt. In tegenstelling tot een proxyserver is er dus niet één tussenstation, maar zijn er minstens drie. Daarnaast worden er ook nog eens verschillende lagen aan encryptie toegevoegd. Hierdoor staat de beveiliging van de data én de anonimiteit van de gebruiker bij Tor op een hoger niveau dan bij de gemiddelde proxyserver.
Als je nóg anoniemer en beter beveiligd wilt zijn, kun je de Tor-browser in combinatie met een VPN gebruiken. Zo ben je op twee verschillende manieren beschermd en is de kans kleiner dat mensen jouw identiteit kunnen achterhalen en/of jouw internetgedrag in kunnen zien.
